Piše: Enesa Mahmić

Raghubir Singh (1942-1999) bio je indijski fotograf, poznat po svojim pejzažima i dokumentarno-umjetničkim fotografijama ljudi u Indiji. Živio je u Parizu, Londonu i New Yorku, a tokom svoje karijere surađivao s National Geographic Magazineom, The New York Timesom i The New Yorkerom. Objavio je 14 foto knjiga o Gangesu, Calcutti, Benaresu, te rodnom Rajasthanu. Danas se njegove fotografije nalaze u stalnim postavkama najpoznatijih međunarodnih muzeja, kao što su Tate Modern u Londonu, Muzej moderne umjetnosti (MOMA) u New Yorku i Umjetnički institut u Chicagu.

Singh pripada tradiciji uličnih fotografija malih formata kakve je pravio Henri Cartier-Bresson (kojeg je Singh upoznao 1966. u Jaipuru) i koji je, s Robertom Frankom, imao trajni utjecaj na njegovog rad. Ali za razliku od njih, Singh je izabrao da radi u boji zbog uvjerenja da samo fotografije u boji mogu predstaviti estetiku i vitalnost Indije. U intervjuu za Time Magazine, Singh kaže: “Vidjeti Indiju crno-bijelu znači ne vidjeti je uopšte. Indijski umjetnik ne može ignorisati blagodat boje koja je upisana u indijsku ideju daršan koju poznajemo od djetinjstva. Ova ideja je način gledanja koji obuhvaća senzualnost i osjećaj dodira, ljudskog kontakta i intimnosti. Crno se ne uklapa u ideju daršan.“

U to vrijeme, ranih 70-ih, fotografija u boji bila je marginalni oblik umjetnosti, jer je dominirala crno-bijela fotografija, pa se Singh, zajedno sa Williamom Egglestoneom, Stephen Shoreom, i Joel Sternfeldom smatra pionirom fotografije u boji.

Putovao je širom Indije s američkim fotografom Lee Friedlanderom, koji je prema njegovim riječima “često bio u potrazi za bijedom kao temom“. To je bio tipični zapadni pristup orijentu, iznikao iz dugogodišnje politike dualizma, gdje Zapad predstavlja Istok kao svoju suprotnost, čime se istočni svijet fundamentalizuje i naturalizuje. Singhu, kao Indijcu nije odgovarao takav način predstavljanja njegove zemlje, pa je kreirao vlastiti stil za koje likovni kritičar Richard Frog kaže: “Njegove fotografije su svojevrsni dokumentarac koji niti je sladak, niti bijedan, niti kontrolirajuće sveznajući.”

Singhove fotografije su spoj zapadnih modernističkih tehnika i narodne indijske umjetnosti- slobodno uzima inspiraciju iz rajasthani minijatura i mughal slike. Na taj način temelji indijske kulture: ljepota, priroda, humanizam i duhovnost, postaju temelj za njegov rad.

Serija fotografija Put u Indiju bio je Singhov posljednji projekat koji je objavljen tri godine nakon njegove smrti. Tim fotografijama on odaje počast poznatom indijskom automobilu ambassador koji se kontinuirano proizvodio od 1957. godine. Putujući u ambassadoru širom zemlje Singh je fotografisao kroz prozore i vjetrobransko staklo indijske krajolike i ljude. U vrevi indijskih gradova i sela, on pronalazi raspadajuće automobile u kojima se prevozi perad, kao i potpuno nove koji služe za taksiranje – stavlja ih u prvi plan fotografije, dok u pozadini možemo vidjevi osebujne hramove i turiste, monsunske kiše, rižna polja, plantaže čaja i slonove. Značaj tih fotografija ogleda se u činjenici da one nisu egzotične putne fotografije, kakve bi napravio putujući fotograf sa zapada. One su uhvaćena svakodnevnica, indijska realnost, ali opet, mnogo drugačije od dokumentarne fotografije. Slično tekstu, koji predstavlja pokušaj da se stvarnost kodira u opšte prihvaćene pisane simbole, tako i umjetnička fotografija predstavlja pokušaj da se stvarnost kodira u prepoznatljive vizuelne simbole – umjetnička fotografija ne predstavlja stvarnost već je označava.Budući da je fotografija skup kulturnih, psihoanalitičkih, ideoloških i individualnih simbola i/ili kodova koji se u nju upisuju posmatrač ne može biti objektivan, on nesvjesno bira kakvu će “istinu” dekodirati iz fotografije i ta “istina” ne mora odgovarati fotografovoj “istini”. Ali ako fotograf uspije “uhvatiti” primordijalnu estetiku lijepog, koju kao takvu može prepoznati svaki čovjek kad se susretne s njom, i ako insistira na humanosti, onda nema sumnje da će gledatelji širom svijeta percipirati fotografiju kao dobru. A Singh je to uspio.

Danas, u ekspanziji visokokvalitetnih fotoaparata i programa za obradu fotografija koji sahranjuju (um)jetnost, posmatranje Singhovih “neobrađenih” fotografija evocira sjećanje na ljepša vremena kada se znalo da nije svačije kroz selo zapjevati. Sjećanje na vremena kada su gledatelji bili pošteđeni estetskih horora pseudofotografa.